Παραδοσιακές κατοικίες

Θέση: Βρίσκεται στα βόρεια του Ναού του Αγίου Βησσαρίωνος, στο κέντρο του Ελευθεροχωρίου, του νοτιότερου από τα δύο παλαιά χωριά που μαζί με το νέο οικισμό Χαμιδιέ που ιδρύθηκε από τους Τούρκους στη δεκαετία του 1880 απετελούν τη σημερινή Φιλιππιάδα.
Ιστορικό: Με βάση τα μορφολογικά και τα κατασκευαστικά του στοιχεία το σπίτι μπορεί να χρονολογηθεί στον όψιμο 19ο ή στις αρχές του 20ου αιώνα. Το ανατολικό τμήμα του κτηρίου εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε μετά τη δεκαετία του 1970.
Περιγραφή: Μεγάλων διαστάσεων (6.1 Χ 13.5 μ. περίπου) κατοικία του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού με Προθάλαμο και Καμαρούλα. Οι τοίχοι είναι από αργολιθοδομή και η στέγη είναι ξύλινη τετράριχτη με επικάλυψη από κεραμίδια. Το πλατύσκαλο – εξώστης (λότζα) στεγαζόταν με μονόριχτη ξύλινη στέγη που φερόταν πιθανότατα από κτιστούς κίονες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και λίθινα ορθογωνικά πλαίσια με πολύ χαμηλωμένα ανακουφιστικά τόξα. Οι αρμολογημένες όψεις του κτιρίου σπιτιού χαρακτηρίζονται έντονα από συμμετρία.

Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου 

Θέση: Βρίσκεται στο Ελευθεροχώρι, το νοτιότερο από τα δύο παλαιά χωριά που μαζί με το νέο οικισμό Χαμιδιέ που ιδρύθηκε από τους Τούρκους στη δεκαετία του 1880 απετελούν τη σημερινή Φιλιππιάδα, 
κοντά στη διασταύρωση της Εθνικής Οδού Άρτης – Ιωαννίνων και της κεντρικής οδού της Φιλιππιάδας.
Ιστορικό: Το σπίτι κτίσθηκε το 1863. Δέχτηκε μικροεπισκευές στη δεκαετία του 1960 και κατεδαφίσθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Περιγραφή: Μετρίων διαστάσεων (περίπου 5.7 Χ 11.7 μ.) κατοικία του τύπου του Διώροφου Δίδυμου Σπιτιού με εξωτερική πρόσβαση στον όροφο, μέσω δύο συμμετρικά διατεταγμένων ευθύγραμμων κτιστών κλιμάκων που κατέληγαν σε στεγασμένο αρχικά πλατύσκαλο – εξώστη διαμορφωμένο επάνω από τους δύο θόλους που σχηματίζουν διαβατικά εμπρός από τις θύρες των χώρων του ισογείου. Οι τοίχοι του κτιρίου ήταν από αργολιθοδομή. Η στέγη του ήταν ξύλινη τετράριχτη με επικάλυψη αρχικά από σχιστόπλακες. Τα ανοίγματα των θυρών είχαν λίθινα τοξωτά πλαίσια, ενώ εκείνα των παραθύρων ορθογωνικά πλαίσια με ξύλινα ανώφλια. Οι όψεις του σπιτιού ήταν αρμολογημένες με φαρδύ αρμολόγημα, σχεδόν επιχρισμένες, εκτός από τις γωνίες και τα πλαίσια των ανοιγμάτων. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Απρίλιος 1988)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

Θέση: Βρίσκεται μέσα στον οικισμό του Χειμαδιού (τ. Τοπόλα).
Ιστορικό: Κτίσθηκε το 1932 από μαστόρους από την Καστροσυκιά.
Περιγραφή: Το σπίτι είναι μια μικρών διαστάσεων κατοικία του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού με ατελή Προθάλαμο με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από κεραμίδια. Εμπρός από τη θύρα η στέγη προεξείχε δημιουργώντας μικρό στέγαστρο. Τα ανοίγματα της θύρας και των παραθύρων είναι «γαλλικού τύπου» με ξύλινα εσωτερικά και λίθινα εξωτερικά ευθύγραμμα ανώφλια με πολύ χαμηλωμένα ανακουφιστικά τόξα. Οι αρμολογημένες όψεις του κτιρίου σπιτιού χαρακτηρίζονται από συμμετρία. Στη δυτική πλευρά του σπιτιού είναι προσκολλημένο ένα ευτελούς κατασκευής μικρό μαγειρείο. Στην αυλή βρίσκεται το, πιθανώς σύγχρονο με το σπίτι, αχούρι, μια ορθογώνια σε κάτοψη καλύβα με τοίχους από «φράχτη», και οξυκόρυφη δίριχτη στέγη με ξύλινο φέροντα οργανισμό και επικάλυψη αρχικά από άχυρο. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Ιούνιος 1994)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

Θέση: Βρίσκεται στο κέντρο του εγκαταλελειμμένου οικισμού Παλαιός Ωρωπός (τ. Παλιορό-φορος) της Λακκοπούλας.
Ιστορικό: Με βάση τα μορφολογικά και τα κατασκευαστικά της στοιχεία η Κούλια μπορεί να χρονολογηθεί στο πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα. Το κτήριο φαίνεται ότι υπέστη μετασκευές και αλλοιώσεις στη δεκαετία του 1950. Εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε μετά το σεισμό του 1981. 
Περιγραφή: Το σοβαρά αλλοιωμένο από νεώτερες επεμβάσεις και ερειπωμένο κτίριο φαίνεται ότι ήταν μια μεγάλων διαστάσεων (περίπου 12.1 Χ 9.3 μ.) κατοικία, η οποία στην αρχική της μορφή ανήκε στον τύπου του «Σπιτιού με Κρεββάτα κατά μήκος της Όψεως». Περιελάμβανε σε κάθε στάθμη δύο κύριους χώρους διατεταγμένους εν σειρά κατά μήκος ενός επιμήκους χώρου κυκλοφορίας, κλειστού στο ισόγειο και ημιυπαίθριου (κρεββάτας) στον όροφο. Οι δύο χώροι του ορόφου χρησίμευαν ως χειμωνιάτικο και οντάς. Δεν είναι γνωστός ο τρόπος προσβάσεως του ορόφου. Οι τοίχοι του κτιρίου είναι από αργολιθοδομή με λαξευτά αγκωνάρια. Η στέγη ήταν τετράριχτη με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Τα ανοίγματα των αρχικών θυρών και των παραθύρων της πρώτης φάσεως, όσα σώζονται, έχουν ξύλινα οριζόντια ανώφλια και ορθογωνικά πλαίσια με ξύλινα ανώφλια. Οι όψεις του σπιτιού είναι αρμολογημένες με φαρδύ αρμολόγημα, σχεδόν επιχρισμένες. Τα επιχρίσματα έφεραν χαράγματα σε απομίμηση ισόδομης τοιχοποιίας και εγχάρακτο διάκοσμο (παράσταση ανθρώπου). (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Νοέμβριος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

Θέση: Βρίσκεται στις νοτιοανατολικές παρυφές του χωριού Φλάμπουρα της Λάμαρης.
Ιστορικό: Η οχυρωμένη κατοικία, η «Κούλια», του Αγά του χωριού οικοδομήθηκε στα τέλη του 19ου ή στις αρχές του 20ου αιώνα.
Περιγραφή: Χαρακτηριστικό παράδειγμα κατοικίας Τούρκου Αγά των τελευταίων χρόνων της Τουρκοκρατίας η Κούλια των Φλάμπουρων είναι ένα μεγάλων διαστάσεων αστικής αντιλήψεως σπίτι με ψηλό ισόγειο, πιθανώς με πατάρι, και ένα όροφο, που ανήκει στον τύπο του «Σπιτιού με Κεντρικό Διάδρομο – Σάλα». Το σπίτι έχει σε κάτοψη σχήμα Π. Στον άξονά του υπάρχει αξονικός διάδρομος, εκατέρωθεν του οποίου είναι διατεταγμένοι οι διάφοροι χώροι του σπιτιού, αποθηκευτικοί στο ισόγειο και χώροι διαμονής στον όροφο. Οι τοίχοι του κτιρίου είναι από προσεγμένη αργολιθοδομή με γωνίες από λαξευτούς πωρόλιθους, πλίνθινο κοσμήτη και γείσο από δύο σειρές κεραμίδια σε επεξοχή. Η σύνθετης μορφής στέγη έχει επικάλυψη από κεραμίδια. Η εξώθυρα του ισογείου έχει χαμηλωμένο τοξωτό ανώφλι και λίθινο λαξευτό τοξωτό πλαίσιο. Τα παράθυρα είναι «γαλλικού τύπου» με πλίνθινα ανώφλια μορφής επίπεδων τόξων. Επάνω από αυτά υπάρχουν γείσα διαμορφωμένα από πλίνθους. Οι όψεις του σπιτιού προορίζονταν να επιχρισθούν και να δεχθούν κλασικιστικά ρυθμολογικά στοιχεία κατασκευασμένα με τραβηχτά επιχρίσματα επάνω στις ήδη έτοιμες πλίνθινες υποδομές, κάτι που ποτέ δεν έγινε. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ύπαρξη στο σπίτι αμυντικών στοιχείων, όπως οι πυκνές τυφεκιοθυρίδες και η καταχύστρα επάνω από την είσοδο. (Αυτοψία Απρίλιος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

Θέση: Βρίσκεται μέσα στον οικισμό της Μυρσίνης (τ. Συντεκλιά).
Ιστορικό: Οικοδομήθηκε στο Μεσοπόλεμο ή στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια.
Περιγραφή: Μικρών διαστάσεων (περίπου 3.1 Χ 5.6 μ.) ορθογώνια σε κάτοψη καλύβα του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού (Καλυβιού). Στα νότια του καλυβιού υπάρχει «μαγερειό», ένα υπόστεγο που στεγάζει υπαίθριο μαγειρείο και φούρνο. Οι τοίχοι είναι από «φράχτη» και η στέγη ξύλινη δίριχτη με επικάλυψη από κεραμίδια. Στο βόρειο τοίχο του χειμωνιάτικου υπάρχει «γωνιά» (τζάκι χωρίς κόγχη). Το εσωτερικό του καλυβιού είναι εξ ολοκλήρου επιχρι-σμένο, τμήματα, ωστόσο, των όψεων παρέμειναν ανεπίχριστα. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Μάιος 1996)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

Θέση: Βρίσκεται στις βόρειες παρυφές του οικισμού Μέγα Δένδρο, δίπλα στο δρόμο προς Μυρσίνη (τ. Συντεκλιά).
Ιστορικό: Οικοδομήθηκε στο Μεσοπόλεμο ή στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Εγκαταλείφθηκε και βαθμιαία ερειπώθηκε μετά τη δεκαετία του 1970.
Περιγραφή: Μετρίων διαστάσεων (περίπου 4.1 Χ 8.4 μ.) ορθογώνια σε κάτοψη καλύβα του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού (Εξελιγμένου Καλυβιού). Οι τοίχοι είναι από «φράχτη» και η στέγη ξύλινη τετράριχτη με επικάλυψη από κεραμίδια. Εμπρός από τη θύρα η στέγη προεξείχε δημιουργώντας μικρό στέγαστρο. Στο δυτικό τοίχο του χειμωνιάτικου υπήρχε «γωνιά» (τζάκι χωρίς κόγχη). Το καλύβι ήταν εσωτερικά και εξωτερικά εξ ολοκλήρου επιχρισμένο. Στη βάση των τοίχων του υπήρχε περιμετρικά φαρδύ πεζούλι. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Νοέμβριος 1994)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

Θέση: Βρίσκεται έξω από τον παλαιό, εγκαταλελειμμένο μετά το σεισμό του 1981, οικισμό του Κάτω Κοτσανόπουλου, δίπλα στον οδικό άξονα που διασχίζει τη Λακκοπούλα.
Ιστορικό: Το σπίτι κτίσθηκε περί το 1955.
Περιγραφή: Μετρίων διαστάσεων (περίπου 4 Χ 8 μ.) ορθογώνια σε κάτοψη καλύβα του τύπου του Δίδυμου Σπιτιού / Καλυβιού με τοίχους από «φράχτη» και ξύλινη τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από κεραμίδια. Στο βόρειο τοίχο του χειμωνιάτικου υπάρχει τζάκι, η κόγχη του οποίου προεξέχει έντονα από το εξωτερικό πρόσωπο του τοίχου. Οι όψεις του σπιτιού είναι επιχρισμένες και ασβεστωμένες. Στη βάση των τοίχων του υπάρχει περιμετρικά φαρδύ πεζούλι. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Δεκέμβριος 1993)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

Θέση: Βρίσκεται στις βόρειες παρυφές του οικισμού της Κορώνης (τ. Κορώνι) Φαναρίου.
Ιστορικό: Πρόκειται για την οχυρωμένη κατοικία, την «Κούλια», του Αγά του χωριού. Οικοδομήθηκε πιθανότατα στα μέσα του 19ου αιώνα. Το σπίτι επισκευάστηκε στη δεκαετία του 1930 και καταστράφηκε από πυρκαγιά και εγκαταλείφθηκε μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Κωτσέκι επισκευάστηκε στη δεκαετία του 1960 και εγκαταλείφθηκε μετά τη δεκαετία του 1980. Πρόσφατα το συγκρότημα δέχθηκε εκτεταμένες επισκευές που αλλοίωσαν σε μεγάλο βαθμό τον αυθεντικό του χαρακτήρα.
Περιγραφή: Το οικοδομικό συγκρότημα της «Κούλιας του Αγά» περιελάμβανε την κατοικία (Κούλια), το Κωτσέκι και το μανδρότοιχο του περιβόλου με τον πυλώνα του. Η Κούλια ήταν μια μετρίων διαστάσεων (μέγιστες διαστάσεις περίπου 12.2 Χ 13.8 μ.) κατοικία με κάτοψη σχήματος Γ. Περιλάμβανε τρεις αποθηκευτικούς χώρους στο ισόγειο, εκ των οποίων ο γωνιακός, ο οποίος προεξείχε και από τις δύο πλευρές, ήταν θολωτός («μπίμ’τσα»), και τρεις χώρους διαμονής στον όροφο. Η πρόσβαση στον όροφο γινόταν μέσω εξωτερικής κτιστής κλίμακος σχήματος Τ που κατέληγε σε οχυρωμένο πιθανότατα πλατύσκαλο – εξώστη διαμορφωμένο επάνω από το θόλο του διαβατικού προς τη θύρα του ισογείου. Ημικυκλικό σε κάτοψη αποχωρητήριο είχε εκ των υστέρων προστεθεί στη βόρεια πλευρά του κτιρίου. Οι τοίχοι του κτιρίου ήταν από αργολιθοδομή. Η στέγη του ήταν σύνθετης μορφής με επικάλυψη από κεραμίδια. Τόξα έφεραν τα δοκάρια των ξύλινων πατωμάτων των χώρων των σκελών του Γ. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων είχαν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και λίθινα τοξωτά πλαίσια. Οι όψεις του σπιτιού ήταν επιχρισμένες, εκτός από τις γωνίες και τα πλαίσια των ανοιγμάτων. Στη νοτιοδυτική γωνία του περιβόλου του οικοδομικού συγκροτήματος βρισκόταν το «Κωτσέκι», ένα ορθογωνικό σε κάτοψη κτίσμα διαστάσεων περίπου 5.7 Χ 13.7 μ. με δύο στάθμες. Στο ισόγειο υπήρχε ένας αποθηκευτικός χώρος. Στον όροφο βρισκόταν το ξηραντήριο του καλαμποκιού με τα χαρακτηριστικά, μεγάλων διαστάσεων τοξωτά του ανοίγματα και ένας ακόμη χώρος. Η προσπέλαση του χώρου του ισογείου γινόταν από θύρα που ανοιγόταν στο μέσον περίπου της ανατολικής πλευράς του. Η πρόσβαση του ορόφου γινόταν μέσω κτιστού ανδήρου, καθώς το κτίριο ήταν εξ αιτίας της κλίσεως του εδάφους ημιδιώροφο. Οι τοίχοι του κτιρίου ήταν από αμελούς κατασκευής αργολιθοδομή. Η στέγη του ήταν τρίριχτη με επικάλυψη από κεραμίδια. Τα ανοίγματα των θυρών είχαν λίθινα τοξωτά πλαίσια, ενώ εκείνα των παραθύρων ορθογωνικά πλαίσια με λίθινα ανώφλια. Οι όψεις του κτιρίου ήταν επιχρισμένες. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Σεπτέμβριος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

Θέση: Βρίσκεται μέσα στον οικισμό της Κάτω Ρεματιάς (τ. Κούτσερη).
Ιστορικό: Με βάση τα μορφολογικά και τα κατασκευαστικά του στοιχεία το σπίτι μπορεί να χρονολογηθεί στα μέσα του 19ου αιώνα. Εγκαταλείφθηκε και βαθμιαία ερειπώθηκε μετά τη δεκαετία του 1980.
Περιγραφή: Μικρών διαστάσεων (περίπου 5.9 Χ 8.6 μ.) κατοικία του τύπου του Απλού Μονόχωρου Σπιτιού με Προθάλαμο – Βοηθητικό Χώρο, με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τρίριχτη με αποτετμημένο αέτωμα στέγη με επικάλυψη αρχικά από σχιστόπλακες. Έχει υποτυπώδες τζάκι μορφής απλής κόγχης στο πάχος του τοίχου. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν ξύλινα ευθύγραμμα ανώφλια και πλαίσια λίθινα ορθογωνικά με ανακουφιστικά ημικυκλικά τόξα. Οι όψεις του σπιτιού είναι επιχρισμένες. Στην κύρια όψη υπάρχει διάκοσμος (παράσταση ανθρώπου) εγχάρακτος στο επίχρισμα. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Ιούνιος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

Θέση: Βρίσκεται μέσα στον παλαιό, εγκαταλελειμμένο μετά το σεισμό του 1981, οικισμό του Κάτω Κοτσανόπουλου της Λακκοπούλας.
Ιστορικό: Το σπίτι κτίσθηκε το 1929. Επισκευάστηκε και αναμορφώθηκαν τα ανοίγματά του στη δεκαετία του 1970. Υπέστη ζημιές από το σεισμό του 1981 και έκτοτε εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε.
Περιγραφή: Μικρών διαστάσεων (περίπου 6.2 Χ 10 μ.) κατοικία του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τετράριχτη στέγη με αρχική επικάλυψη πιθανώς από σχιστόπλακες. Το πλατύσκαλο – εξώστης (λότζα) στεγαζόταν με μονόριχτη πιθανώς ξύλινη στέγη που φερόταν από κτιστούς κίονες που πατούσαν σε ψηλά postamenta. Τα ανοίγματα της θύρας και των παραθύρων έχουν ξύλινα ευθύγραμμα ανώφλια και λίθινα ορθογωνικά πλαίσια με πολύ χαμηλωμένα ανακουφιστικά τόξα. Οι αρμολογημένες όψεις του κτιρίου σπιτιού χαρακτηρίζονται από έντονη συμμετρία. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Αύγουστος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

Θέση: Βρίσκεται στο κέντρο του παλαιού, εγκαταλελειμμένου μετά το σεισμό του 1981, οικισμού του Κάτω Κοτσανόπουλου της Λακκοπούλας.
Ιστορικό: Η Κούλια του Αγά του χωριού είναι κτίσμα των μέσων του 19ου αιώνα. Μεταξύ των ετών 1912 και 1934 χρησιμοποιήθηκε ως σχολείο. Εγκαταλείφθηκε στη δεκαετία του 1960. Υπέστη σοβαρές ζημιές από το σεισμό του 1981 και έκτοτε εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε.
Περιγραφή: Μετρίων διαστάσεων (περίπου 7.7 Χ 10.5 μ.) κατοικία του τύπου του Διώροφου Μονό-χωρου Σπιτιού με Προθάλαμο – Βοηθητικό Χώρο. Ο όροφος έχει πρόσβαση μέσω κτιστής εξωτερικής κλίμακος σχήματος Γ που προστατευόταν με κτιστή κατασκευή άγνωστης ακριβούς μορφής. Πυργοειδής προεξοχή είναι διαμορφωμένη στο βόρειο άκρο της ανατολικής πλευράς του κτιρίου. Οι τοίχοι του είναι από αργολιθοδομή. Η στέγη ήταν ξύλινη με επικάλυψη από κεραμίδια. Το κυρίως σπίτι καλυπτόταν με τετράριχτη στέγη, ενώ η πυργοειδής προεξοχή με μονόριχτη. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και λίθινα τοξωτά πλαίσια. Οι όψεις του σπιτιού είναι επιχρισμένες, εκτός από τις γωνίες και τα πλαίσια των ανοιγμάτων. Απλοϊκά λιθανάγλυφα κοσμούν ορισμένα αγκωνάρια. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Αύγουστος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

 

Θέση: Βρίσκεται στον οικισμό του Θεσπρωτικού (τ. Λέλοβα).
Ιστορικό: Το σπίτι κτίσθηκε το 1914. Εγκαταλείφθηκε και βαθμιαία ερειπώθηκε μετά τη δεκαετία του 1970.
Περιγραφή: Μικρών διαστάσεων (περίπου 5.7 Χ 7 μ.) κατοικία του τύπου του Απλού Μονόχωρου Σπιτιού με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Έχει προσεγμένης κατασκευής τζάκι από λίθινες πλάκες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και πλαίσια λίθινα ορθογωνικά με χαμηλωμένα ανακουφιστικά τόξα. Οι όψεις του κτιρίου σπιτιού ήταν αρμολογημένες.
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

 

Θέση: Βρίσκεται στον οικισμό του Θεσπρωτικού (τ. Λέλοβα).
Ιστορικό: Από τα μορφολογικά και κατασκευαστικά του στοιχεία προκύπτει ότι το σπίτι έχει κτισθεί στα τέλη του 19ου ή, το πιθανότερο, στις αρχές του 20ου αιώνα. Εγκαταλείφθηκε και υπέστη βαθμιαία ερείπωση μετά τη δεκαετία του 1970.
Περιγραφή: Μικρών διαστάσεων (περίπου 5.3 Χ 10 μ.) κατοικία του τύπου του Δίδυμου Σπιτιού με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και πλαίσια λίθινα ορθογωνικά με χαμηλωμένα ανακουφιστικά τόξα. Οι όψεις του κτιρίου σπιτιού είναι αρμολογημένες.
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

 

Θέση: Βρίσκεται στις δυτικές παρυφές του οικισμού του Θεσπρωτικού (τ. Λέλοβα).
Ιστορικό: Με βάση τα μορφολογικά και κατασκευαστικά του στοιχεία το σπίτι μπορεί να χρονολογηθεί στο 18ο ή στις αρχές του 19ου αιώνα. Εγκαταλείφθηκε και ερειπώθηκε από τη δεκαετία του 1960.
Περιγραφή: Πρόκειται για μικρή (περίπου 6.5 Χ 6.5 μ.) οχυρή κατοικία του τύπου του Διώροφου Μονόχωρου Σπιτιού, που παρουσιάζει έντονες ομοιότητες με τα σπίτια του Σουλίου. Η προσπέλαση του ορόφου γινόταν από εσωτερική κλίμακα. Πυργοειδής προεξοχή είναι διαμορφωμένη στο δυτικό άκρο της βόρειας πλευράς του κτιρίου. Οι τοίχοι του είναι από απλή αργολιθοδομή. Η στέγη ήταν σύνθετης μορφής, συνδυασμός προφανώς δύο τετράριχτων στεγών, με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων είχαν οριζόντια ξύλινα ανώφλια και λίθινα τοξωτά πλαίσια. Οι όψεις του σπιτιού ήταν αρμολογημένες. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Δεκέμβριος 1994)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

   

 

Θέση: Βρίσκεται στον οικισμό του Θεσπρωτικού (τ. Λέλοβα).
Ιστορικό: Το σπίτι κτίσθηκε το 1912. Εγκαταλείφθηκε και βαθμιαία ερειπώθηκε μετά από πυρκαγιά κατά τη δεκαετία του 1970.
Περιγραφή: Μετρίων διαστάσεων (περίπου 5.7 Χ 13 μ.) κατοικία του τύπου του Ημιδιώροφου Δίδυμου Σπιτιού με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τετράριχτη στέγη με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και λίθινα ορθογωνικά πλαίσια με χαμηλωμένα ανακουφιστικά τόξα. Οι όψεις του κτιρίου σπιτιού είναι αρμολογημένες.
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

 

Θέση: Βρίσκεται στη θέση Κόντρα, στον «Κάτω Μαχαλά» του Θεσπρωτικού (τ. Λέλοβα).
Ιστορικό: Το σπίτι κτίσθηκε το 1860 από τον παπά Χρήστο Οικονόμο. Που σύμφωνα με την τοπική παράδοση καταγόταν την Καμαρίνα και εγκαταστάθηκε στα Λέλοβα ως γαμπρός της αρχοντικής οικογένειας των Λογοθεταίων. Το σπίτι φαίνεται ότι μετασκευάστηκε στα τέλη του 19ου ή στις αρχές του 20ου αιώνα. Εγκαταλείφθηκε γύρω στο 1970. Αποκαταστάθηκε μεταξύ των ετών 1999 και 2006.
Περιγραφή: Στην αρχική του μορφή το σπίτι ανήκε σε μια παραλλαγή του τύπου του Ημιδιώροφου Δίδυμου Σπιτιού με ψηλό ισόγειο χειμωνιάτικο και οντά σε όροφο με κρεββάτα εμπρός από αυτόν, η οποία σχημάτιζε με το υπόλοιπο σπίτι σχήμα Γ. Η πρόσβαση στον όροφο γινόταν μέσω εξωτερικής ευθύγραμμης κτιστής κλίμακας που κατέληγε σε στεγασμένο πιθανότατα πλατύσκαλο – εξώστη. Στη δεύτερη φάση της το χειμωνιάτικο χωρίσθηκε καθ’ ύψος σε δύο χώρους, χειμωνιάτικο και κατώϊ. Μια ακόμη κτιστή ευθύγραμμη κλίμακα κατασκευάσθηκε κάθετα στην πρώτη προς το πλατύσκαλο των εισόδων των χώρων του ορόφου. Οι τοίχοι του κτιρίου είναι από αργολιθοδομή με λαξευτά αγκωνάρια. Η στέγη του είναι συνδυασμός δύο τετράριχτων στεγών με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν ξύλινα οριζόντια ανώφλια και ορθογωνικά πλαίσια με λίθινα ανώφλια στα παράθυρα και ξύλινα στις θύρες. Οι όψεις του σπιτιού είναι αρμολογημένες με φαρδύ αρμολόγημα, σχεδόν επιχρισμένες, εκτός από τις γωνίες και τα πλαίσια των ανοιγμάτων. (Αποτύπωση : Ιούλιος 1999 και Σεπτέμβριος 2001)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

     

 

Θέση: Βρίσκεται στον «Επάνω Μαχαλά» του Θεσπρωτικού, στα βόρεια της παλαιάς πλατείας της Παναγίας, του «Μεσοχωριού».
Ιστορικό: Το αρχοντικό της οικογένειας Μιχαήλ ή Παπαμιχαήλ, οικοδομήθηκε, στα τέλη του 18ου αιώνα. Οικοδομήθηκε από τον περίφημο παπά-Νικόλα, εφημέριο των Λελόβων καθώς και προεστό της Λάκκας-Σούλι στα χρόνια του Αλή Πασά και έναν από τους κυριότερους συντελεστές της οικοδόμησης του ενοριακού ναού της Παναγίας Λαμποβίτισσας το 1794. Στο αρχοντικό φιλοξενήθηκαν στις αρχές του αρχές του 19ου αιώνα οι Πουκεβίλ και Ληκ. Το σπίτι υπέστη μετασκευές στον όψιμο 19ο αιώνα, οπότε, όπως φαίνεται, χωρίσθηκε σε τέσσερα μερίδια, καθώς και στη δεκαετία του 1960. Μετά το σεισμό του 1981 το ήδη εν μέρει ερειπωμένο σπίτι εγκαταλείφθηκε τελείως. Έκτοτε η κατάσταση διατήρησής του έχει σοβαρά επιδεινωθεί.
Περιγραφή: Μεγάλων διαστάσεων (μέγιστες διαστάσεις περίπου 13.7 Χ 16.5 μ.) κατοικία, η οποία στην αρχική της μορφή ανήκε στον τύπου του «Σπιτιού με Γωνιακή Κρεββάτα». Στη φάση αυτή το σπίτι περιελάμβανε σε κάθε στάθμη τρεις κύριους χώρους διατεταγμένους σε σχήμα Γ και ένα χώρο κυκλοφορίας, κλειστό στο ισόγειο και ημιυπαίθριο (κρεββάτα) στον όροφο, στη νοτιοανατολική του γωνία. Οι τρεις χώροι του ορόφου χρησίμευαν ως χώροι καθημερινής και επίσημης διαμονής. Στο δυτικό άκρο του βορειοανατολικού χώρου ήταν προσκολημένη εξωτερικά μικρή πυργοειδής προεξοχή – αποχωρητήριο. Η πρόσβαση στον όροφο γινόταν μέσω ευθύγραμμης κτιστής εξωτερικής κλίμακος. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του όψιμου 19ου αιώνα φαίνεται ότι η αρχική κρεββάτα μετατράπηκε σε κλειστό χώρο και προστέθηκε εμπρός από το ανατολικό τμήμα της όψεώς της νέα κρεββάτα, η οποία σχημάτιζε με το υπόλοιπο σπίτι σχήμα Γ. Οι τοίχοι του κτιρίου είναι από αργολιθοδομή με λαξευτά αγκωνάρια. Το κύριο σώμα του κτιρίου καλυπτόταν με ψηλή σύνθετης μορφής στέγη και η κρεββάτα με συνδεόμενη με αυτήν τρίριχτη. Η στέγη ήταν ξύλινη με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων της πρώτης φάσεως έχουν ξύλινα οριζόντια ανώφλια και ορθογωνικά πλαίσια με ξύλινα ανώφλια ή λίθινα τοξωτά πλαίσια. Σε ορισμένες θύρες τα κουφώματα είναι τοποθετημένα στο πρόσωπο του τοίχου. Οι όψεις του σπιτιού είναι αρμολογημένες με φαρδύ αρμολόγημα, σχεδόν επιχρισμένες. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Αύγουστος 1995 και Φεβρουάριος 2005)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

   

 

Θέση: Βρίσκεται στη θέση Κόντρα, στον «Κάτω Μαχαλά» του Θεσπρωτικού (τ. Λέλοβα).
Ιστορικό: Το αρχοντικό Λογοθέτη οικοδομήθηκε στα τέλη του 18ου ή στις αρχές του 19ου αιώνα. Μετασκευάστηκε στον όψιμο 19ο αιώνα, πιθανώς περί το 1870. Παρά τις μικροεπισκευές που υπέστη στη δεκαετία του 1960 το σπίτι διατήρησε σε θαυμαστό βαθμό την αυθεντικότητά του ως τις μέρες μας. Εγκαταλείφθηκε και άρχισε να ερειπώνει με το 1980.
Περιγραφή: Μεγάλων διαστάσεων (μέγιστες διαστάσεις περίπου 13.3 Χ 14.5 μ.) κατοικία, η οποία στην αρχική της μορφή ανήκε στον τύπου του «Σπιτιού με Κρεββάτα κατά μήκος της Όψεως» ή «Διπλού Σπιτιού». Στη φάση αυτή το σπίτι περιελάμβανε σε κάθε στάθμη δύο κύριους χώρους διατεταγμένους εν σειρά κατά μήκος ενός επιμήκους χώρου κυκλοφορίας, κλειστού στο ισόγειο και ημιυπαίθριου (κρεββάτας) στον όροφο. Οι δύο χώροι του ορόφου χρησίμευαν ως χειμωνιάτικο και οντάς. Στο ανατολικό τμήμα της «κρεββάτας» είχε, σε μεταγενέστερη ίσως, εποχή διαμορφωθεί ένας ακόμη οντάς με ξυλόπηκτους τοίχους. Η πρόσβαση στον όροφο γινόταν, εξ αιτίας της κλισεως του εδάφους, όχι από κλίμακα αλλά από στεγασμένο με «λότζα» άνδηρο – εξώστη, μέσω θύρας που ανοιγόταν στο δυτικό άκρο της κρεββάτας. Στον όψιμο 19ο αιώνα προστέθηκε εμπρός από το ανατολικό τμήμα της όψεως κρεββάτα, η οποία σχημάτιζε με το υπόλοιπο σπίτι σχήμα Γ. Οι τοίχοι του κτιρίου είναι από αργολιθοδομή με λαξευτά αγκωνάρια. Η στέγη είναι ξύλινη με επικάλυψη από σχιστόπλακες. Το κύριο σώμα του κτιρίου καλύπτεται με ψηλή τετράριχτη στέγη και η κρεββάτα και η λότζα με συνδεόμενες με αυτήν τρίριχτες. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων της πρώτης φάσεως έχουν ξύλινα οριζόντια ανώφλια και ορθογωνικά πλαίσια με ξύλινα ανώφλια ή λίθινα τοξωτά πλαίσια. Το εσωτερικό των δύο οντάδων του ορόφου ήταν ιδιαίτερα φροντισμένο. Ο καλός οντάς διαθέτει μεσάντρα και ξύλινη οροφή. Οι όψεις του σπιτιού είναι αρμολογημένες με φαρδύ αρμολόγημα, σχεδόν επιχρισμένες. Τα επιχρίσματα έφεραν χαράγματα σε απομίμηση ισόδομης τοιχοποιϊας. Στα δυτικά του σπιτιού και σε μικρή απόσταση από αυτό υπάρχει ένα βοηθητικό κτίσμα που χρησίμευε ως μαγειρείο – παράσπιτο. Στη βορειοδυτική γωνία του οικοπέδου βρίσκεται το εντυπωσιακό πέτρινο αλώνι του σπιτιού με την προσαρτημένη σε αυτό αποθήκη χόρτου, το «αχούρι». (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Νοέμβριος 1994 και Μάρτιος 1998)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

   

Θέση:  Βρίσκεται μέσα στον οικισμό της Άνω Ρεματιάς (τ. Γκιόναλα).
Ιστορικό: Κτίσθηκε το 1926. Στη δεκαετία του 1970 υπέστη αλλοιώσεις από επισκευές, κατά τη διάρκεια των οποίων αναμορφώθηκαν τα ανοίγματά της.
Περιγραφή: Το σπίτι είναι μια μικρών διαστάσεων κατοικία του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού με Προθάλαμο με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τετράριχτη στέγη με αρχική επικάλυψη πιθανότατα από σχιστόπλακες. Το πλατύσκαλο – εξώστης (λότζα) στεγαζόταν με μονόριχτη ξύλινη στέγη που φερόταν από κτιστούς κίονες που πατούσαν σε ψηλά postamenta. Τα ανοίγματα της θύρας και των παραθύρων έχουν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και λίθινα ορθογωνικά πλαίσια με πολύ χαμηλωμένα ανακουφιστικά τόξα. Οι αρμολογημένες όψεις του κτιρίου σπιτιού χαρακτηρίζονται από συμμετρία. Στην αυλή του σπιτιού υπάρχει ένα ορθογώνιο σε κάτοψη υπόστεγο με ξύλινο σκελετό και οξυκόρυφη δίριχτη στέγη με επικάλυψη αρχικά από άχυρο που καλύπτει φούρνο με βάση από ξερολιθιά («ξεροτοίχι») και θόλο από λάσπη. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση : Φεβρουάριος 1996)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

Θέση: Βρίσκεται μέσα στον οικισμό του Θέμελου (τ. Ταμπάνι).
Ιστορικό: Το σπίτι, κατοικία, πιθανότατα του αγά του χωριού, φαίνεται ότι οικοδομήθηκε στον 18ο ή στις αρχές του 19ου αιώνα.
Εγκαταλείφθηκε και βαθμιαία ερειπώθηκε μετά τη δεκαετία του 1960.
Περιγραφή: Μετρίων διαστάσεων (περίπου 5.3 Χ 15.3 μ.), ιδιαίτερα επιμήκης κατοικία του τύπου του Ασύμμετρου Δίδυμου Σπιτιού με εξωτερική πρόσβαση στον όροφο, μέσω κτιστού ανδήρου – εξώστη, καθώς, εξ αιτίας της κλίσεως του εδάφους, το σπίτι είναι ημιδιώροφο. Οι τοίχοι του είναι από αργολιθοδομή. Η στέγη του ήταν ξύλινη τρίριχτη ή τετράριχτη στέγη με επικάλυψη ενδεχομένως από κεραμίδια. Τα ανοίγματα των παραθύρων έχουν κακότεχνα ανώφλια διαμορφωμένα από δύο λίθους και απλούστατης μορφής τοξωτά λίθινα πλαίσια. Οι όψεις του ήταν αρμολογημένες. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Αύγουστος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

 

Θέση: Βρίσκεται μέσα στον οικισμό της Αγιάς.
Ιστορικό: Η πρώτη οικοδομική φάση του σπιτιού φαίνεται ότι ανάγεται στο πρώτο ήμισυ ή στα μέσα του 19ου αιώνα. Η δεύτερη φάση του χρονολογείται το 1871.
Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα χωρίσθηκε σε δύο ιδιοκτησίες. Αλλοιώθηκε σοβαρά από επισκευές το 2002.
Περιγραφή: Στην αρχική του μορφή το σπίτι ήταν μια μετρίων διαστάσεων (περίπου 5.5 Χ 10.6 μ.) ημιδιώροφη κατοικία του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού, διατεταγμένη κάθετα στις υψομετρικές καμπύλες. Καλυπτόταν με τρίριχτη στέγη. Με την προσθήκη το 1871 ενός διατεταγμένου παράλληλα στην κλίση του εδάφους διώροφου όγκου, η κάτοψη του σπιτιού απέκτησε σχήμα Γ. Στη μορφή του αυτή το σπίτι περιλάμβανε στο ισόγειο ένα χώρο εισόδου – κλιμακοστασίου και έναν αποθηκευτικό χώρο και στον όροφο δύο χώρους διαμονής με τζάκια εκατέρωθεν κεντρικού διαδρόμου. Οι τοίχοι του κτιρίου ήταν από αργολιθοδομή με λαξευτούς γωνιόλιθους. Η σύνθετης μορφής στέγη του, συνδυασμός δύο αλληλοτεμνομένων τετράριχτων στεγών, είχε επικάλυψη από κεραμίδια. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων είχαν χαμηλωμένα τοξωτά ανώφλια και λίθινα τοξωτά πλαίσια. Οι όψεις του σπιτιού ήταν επιχρισμένες, εκτός από τις γωνίες και τα πλαίσια των ανοιγμάτων. Στις περιοχές των παραθύρων υπήρχε κεραμικός διάκοσμος από ένθετα τεμάχια κεραμιδιών. Στο βόρειο άκρο της αυλής βρισκόταν η αυλόθυρα τους σπιτιού, κτίσμα του 1871 αλλοιωμένο από μικροεπεμβάσεις στη δεκαετία του 1970. Οι τοίχοι της αυλόθυρας ήταν από επιχρισμένη αργολιθοδομή, εκτός από τα πλαίσια των ανοιγμάτων. Η στέγη ήταν δίριχτη με επικάλυψη αρχικά από κεραμίδια. Το άνοιγμα της θύρας είχε ξύλινο ανώφλι και λίθινο τοξωτό πλαίσιο. Τα θυρόφυλλα ήταν ψευτοπεραστά. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση : Νοέμβριος 2002)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου

Θέση: Βρίσκεται μέσα στον οικισμό του Θέμελου (τ. Ταμπάνι).
Ιστορικό: Με βάση τα μορφολογικά και τα κατασκευαστικά του στοιχεία το σπίτι μπορεί να χρονολογηθεί στα τέλη του 19ου ή στις αρχές του 20ου αιώνα.
Εγκαταλείφθηκε και βαθμιαία ερειπώθηκε μετά τη δεκαετία του 1970.
Περιγραφή: Πρόκειται για μια μετρίων διαστάσεων (περίπου 5.2 Χ 10.6 μ.) κατοικία του τύπου του Δίχωρου Σπιτιού με τοίχους από αργολιθοδομή και ξύλινη τρίριχτη στέγη με επικάλυψη πιθανότατα από κεραμίδια. Έχει υποτυπώδες τζάκι μορφής απλής κόγχης στο πάχος του τοίχου. Οι τοίχοι του εσωτερικά ήταν αρμολογημένοι και ασβεστωμένοι. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων έχουν ξύλινα ευθύγραμμα ανώφλια και ορθογωνικά πλαίσια με ξύλινα επίσης ανώφλια. Οι όψεις του κτιρίου σπιτιού ήταν αρμολογημένες. Στη βορειοδυτική γωνία της αυλής του σπιτιού βρίσκεται το κωτσέκι, η αποθήκη, δηλαδή, του σπιτιού, ένα ορθογωνικό σε κάτοψη ισόγειο κτίσμα διαστάσεων 4.5 Χ 5.5 μ. περίπου με τοίχους από αμελούς κατασκευής αργολιθοδομή και ξύλινη δίριχτη στέγη με επικάλυψη από κεραμίδια. Τα ανοίγματα των θυρών και των παραθύρων είναι απλά ορθογωνικά με ξύλινα ανώφλια. Οι όψεις του κτιρίου ήταν αρμολογημένες. (Αυτοψία και συνοπτική αποτύπωση Αύγουστος 1995)
Πνευματικά Δικαιώματα: Μαμαλούκος Σταύρος – Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας – Περιφέρεια Ηπείρου